ΣΥΝΤΟΜΟ ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΕΛΛΗΝΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΑΙ ΜΝΗΜΕΙΟ ΤΟΥ ΑΟΥΣΒΙΤΣ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Το έτος 2013, ξεκίνησε με πρωτοβουλία της Γ. Γ. Θρησκευμάτων και του Γ.Γ. κ. Καλαντζή, ένα πιλοτικό πρόγραμμα οργανωμένο από το Εβραϊκό Μουσείο της Ελλάδος, για την πρώτη εκπαιδευτική επίσκεψη Ελλήνων μαθητών Α’ και Β’ Λυκείου στο Μουσείο και Μνημείο του Άουσβιτς. Το πρόγραμμα τέθηκε υπό την αιγίδα του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, και πραγματοποιήθηκε με την υποστήριξη του Ιδρύματος Νεολαίας και Δια Βίου Μάθησης (ΙΝΕΔΙΒΙΜ). Η επίσκεψη των μαθητών συνιστούσε την πρώτη οργανωμένη εκπαιδευτική επίσκεψη από την χώρα μας στο μεγαλύτερο τόπο μνήμης του Ολοκαυτώματος και έναν από τους εμβληματικότερους τόπους μνήμης της ανθρωπότητας και πραγματοποιήθηκε στις 10 Μαΐου 2013. Χάρη στα ενθαρρυντικά αποτελέσματα και την ανταπόκριση των μαθητών, το πρόγραμμα συνεχίστηκε και την επόμενη χρονιά, με την αποστολή δύο ομάδων μαθητών και συνοδών εκπαιδευτικών, από τα Ιωάννινα, που πραγματοποιήθηκε με την ευγενική χορηγία του προέδρου ΕΜΕ, κ. Σαμουήλ Μάτσα, και από την Αθήνα, σε δύο διαδοχικές ξεναγήσεις, μεταξύ 1ης και 6ης Μαΐου 2014.
Την φετινή χρονιά, το πρόγραμμα τέθηκε και πάλι υπό την αιγίδα του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, και πραγματοποιήθηκε με την υποστήριξη του Ιδρύματος Νεολαίας και Δια Βίου Μάθησης (ΙΝΕΔΙΒΙΜ). Με τη σύμφωνη γνώμη του Υπουργείου Παιδείας και τη μέριμνα του Εβραϊκού Μουσείου Ελλάδος αναζητήθηκαν και άλλοι χορηγοί γι’ αυτό το σημαντικό πρόγραμμα, ώστε να μπορέσει να συμμετέχει μεγαλύτερος αριθμός μαθητών στο φετινό ταξίδι. Δύο ιδιωτικά ιδρύματα ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα του ΕΜΕ, και υποστήριξαν με δικές τους χορηγίες αυτή την προσπάθεια: τα Ίδρυματα Eleni Tsakopoulos – Kounalakis Fund of the Sacramento Region Community Foundation Τσακόπουλος και AKT Communities Fund of the Sacramento Region Community Foundation στην Καλιφόρνια των ΗΠΑ, και το Twinkle Foundation στην Γενεύη της Ελβετίας. Το Μουσείο τους ευχαριστεί θερμά για την εμπιστοσύνη και την αρωγή τους.
ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ
Στα πλαίσια συστηματοποίησης του προγράμματος, το ταξίδι διοργανώθηκε με βάση τη διενέργεια μαθητικού διαγωνισμού. Ο διαγωνισμός αφορούσε ομαδοσυνεργατική δημιουργία φιλμ από τους συμμετέχοντες μαθητές με θέμα τον Ναζισμό, το Ολοκαύτωμα και την ιστορία των Ελλήνων Εβραίων κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και τα έργα αξιολογήθηκαν από ειδική επιτροπή της Διεύθυνσης Θρησκευτικής Εκπαίδευσης του Υπουργείου Παιδείας, η οποία συγκροτήθηκε στα τέλη Ιανουαρίου και την οποία συντόνιζαν η Προϊσταμένη του Τμήματος Θρησκευτικών Ελευθεριών και Διαθρησκευτικών Σχέσεων, κα. Βασιλική Μακρή και ο συνεργάτης της από το ίδιο τμήμα, κ. Άγγελος Καραγιάννης. Στην επιτροπή συμμετείχαν η διευθύντρια του Ε.Μ.Ε., κα. Ζανέτ Μπαττίνου, ο ερευνητής-ειδικός συνεργάτης του Ε.Μ.Ε, ιστορικός Ιάσονας Χανδρινός, ο σκηνοθέτης Κωνσταντίνος Αυγέρης και οι δημοσιογράφοι Αριστοτελία Πελώνη και Αντώνης Τριανταφύλλου. Βάσει των αποτελεσμάτων του διαγωνισμού, έγιναν δεκτοί για το ταξίδι συνολικά 51 μαθητές και μαθήτριες από σχολεία των Αθηνών, της Θεσσαλονίκης, των Σερρών και του Κιλκίς.
ΣΕΜΙΝΑΡΙΑΚΗ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ
Οι επιτυχόντες μαθητές παρακολούθησαν το ειδικό προπαρασκευαστικό σεμινάριο που διοργανώθηκε στον χώρο του ΕΜΕ την Κυριακή 26 Απριλίου, με εισηγητές τους ειδικούς συνεργάτες του Μουσείου, Αναστασία Λουδάρου και Ιάσονα Χανδρινό. Η προετοιμασία του Ε.Μ.Ε. για το πρόγραμμα αυτό, βασίστηκε σε συνεργασία με οργανισμούς και φορείς του εξωτερικού, που διαθέτουν πολυετή εμπειρία στη διοργάνωση τέτοιων εκπαιδευτικών επισκέψεων, όπως το HolocaustEducationTrust (HET) στο Λονδίνο, το σχετικό τμήμα του ιδρύματος Yad Vashem στην Ιερουσαλήμ και κυρίως το ίδιο το Μουσείο του Άουσβιτς. Ακόμη, επιλέξαμε για μετάφραση στα ελληνικά, σχετικά εγχειρίδια θεωρητικής προσέγγισης, οδηγιών και καλής πρακτικής, από τους οργανισμούς IHRA (ITF), και E. U. Fundamental Rights Agency, από το Auschwitz-Birkenau State Museum και το πρόγραμμα Lessons from Auschwitz (HET), τα οποία παραδόθηκαν στους εκπαιδευτικούς στην αρχή της προετοιμασίας.
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΤΑΞΙΔΙ
Οι 51 μαθητές και μαθήτριες, μαζί με εννέα εκπαιδευτικούς, επισκέφθηκαν διαδοχικά, σε δύο αποστολές (αντίστοιχα 30 και 21 μαθητές), το Κρατικό Μουσείο Άουσβιτς-Μπίρκεναου, στις 2 και 4 Μαΐου αντίστοιχα. Και οι δύο ομάδες ακολούθησαν το καθιερωμένο, εκτεταμένο (εκπαιδευτικό) πρόγραμμα ξενάγησης από ειδικούς ξεναγούς του Μουσείου και συνοδεύονταν από τον ειδικό συνεργάτη του Ε.Μ.Ε, Ιάσονα Χανδρινό. Και στις δύο περιπτώσεις, το ενδιαφέρον των συμμετεχόντων ήταν έντονο. Η ξενάγηση στους χώρους εγκλεισμού και τις μόνιμες εκθέσεις του Κρατικού Μουσείου Άουσβιτς-Μπίρκεναου πήρε σε αρκετές περιπτώσεις τη μορφή ανοιχτής συζήτησης, με ερωτήσεις που πρόδιδαν υψηλό βαθμό γνώσεων αλλά και ευαισθησία. Χάρη στην έρευνα που είχε προηγηθεί στα πλαίσια του διαγωνισμού και της ενημέρωσης στο χώρο του ΕΜΕ, οι μαθητές ήταν καλά ενημερωμένοι γύρω από τα θέματα τα οποία άκουσαν διεξοδικά κατά την περιδιάβασή τους στους χώρους και τις μόνιμες εκθέσεις του στρατοπέδου του Άουσβιτς.
ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΑΠΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ
Η εμπειρία της φετινής χρονιάς δικαίωσε την κοινή ελπίδα για συνέχιση –και καθιέρωση– του εκπαιδευτικού ταξιδιού. Κατά την καθιερωμένη συνάντηση αποθεραπείας στο χώρο του ΕΜΕ στις 8 Μαΐου, με την παρουσία του Γ.Γ. Θρησκευμάτων, κ. Γ. Καλαντζή, οι 24 μαθητές που παραβρέθηκαν, κατέθεσαν όχι μόνο τις εμπειρίες τους, αλλά και ζωηρές, διεισδυτικές και πρωτότυπες προτάσεις για το μέλλον του προγράμματος. Από τη ζωηρή συζήτηση που διήρκεσε σχεδόν τρεις ώρες, προέκυψε ανάγλυφη η σημασία και η ανάγκη καθιέρωσης εκπαιδευτικών ταξιδιών στο στρατόπεδο του Άουσβιτς και σε ανάλογους μνημονικούς τόπους. Οι μαθητές και οι μαθήτριες συμφώνησαν πως το ταξίδι είχε όλα τα χαρακτηριστικά της εμβάθυνσης σε ζητήματα τα οποία όλοι είχαν λίγο-πολύ μελετήσει, αλλά μόνο μέσα από την φυσική τους παρουσία κατέστη δυνατή η σύνδεση διάσπαρτων εικόνων και πληροφοριών σε ένα ενιαίο σύνολο. Υπήρξε κοινή πεποίθηση πως η επίσκεψη στο στρατόπεδο του Άουσβιτς αποτελεί από κάθε άποψη μια εμβληματική εμπειρία ζωής με μεγάλη εκπαιδευτική σημασία η οποία αξίζει να καθιερωθεί και να επεκταθεί όσον αφορά τον αριθμό των μαθητών και τα συμμετέχοντα σχολεία. Τα λόγια των παιδιών αποκάλυψαν πως η επίσκεψη όχι μόνο συμπύκνωσε γνώσεις και συναισθήματα αλλά δημιούργησε και ισχυρά αντισώματα απέναντι στην αδιαφορία, την άρνηση ή τη σχετικοποίηση του Ολοκαυτώματος. Επίσης, έδωσε την πολύτιμη ευκαιρία σε όσους είχαν την τύχη να συμμετάσχουν στο ταξίδι μνήμης να αποκτήσουν ερμηνευτικά κλειδιά για το σήμερα και να καταστούν φορείς ευθύνης και γνώσης σε μια εποχή που μαστίζεται από γενικευμένη αναισθησία απέναντι στα προβλήματα του ρατσισμού, της μισαλλοδοξίας και της ξενοφοβίας. Η σύνδεση παρόντος-παρελθόντος στο μυαλό των Ελλήνων εφήβων φτάνει για να δικαιολογήσει από μόνη της την συνέχιση του σπουδαίου εγχειρήματος.
Ζανέτ Μπαττίνου, Διευθύντρια ΕΜΕ
© ΕΜΕ, Αθήνα, Μάιος 2015
Δείτε εδώ τα βίντεο που βραβεύτηκαν:
1)
2)
3)
4)
5)
