Η Εβραϊκή κοινότητα της Χαλκίδας
Σχέδιο εκπαιδευτικής δράσης
1ο ΓΕΛ ΑΛΙΜΟΥ – ‘ΘΟΥΚΥΔΙΔΕΙΟ’
Τα τελευταία χρόνια η διδασκαλία του Ολοκαυτώματος έχει εισαχθεί στο σχολείο μας λόγω της συστηματικής επιμόρφωσης εκπαιδευτικών στο θέμα. Στα πλαίσια αυτά, το Νοέμβριο του 2018, η φιλόλογος Αικατερίνη Αθανασίου παρακολούθησε το τριήμερο σεμινάριο για εκπαιδευτικούς με θέμα «Διδάσκοντας για το Ολοκαύτωμα και την Κοινωνική Δικαιοσύνη» του Εβραϊκού Μουσείου Ελλάδος σε συνεργασία με το ίδρυμα The Olga Lengyel Institute for Holocaust Studies and Human Rights (TOLI). Ένα χρόνο αργότερα, το 2019, ως αποτέλεσμα της επακόλουθης διάχυσης στο παιδαγωγικό περιβάλλον του σχολείου, παρακολούθησε το αντίστοιχο σεμινάριο «Μαθήματα από το Παρελθόν – Δράσεις για το Μέλλον. Διδάσκοντας για το Ολοκαύτωμα και την Κοινωνική Δικαιοσύνη» η καθηγήτρια αγγλικής γλώσσας Αιμιλία Μακράκη.
Ακολούθως, τη σχολική χρονιά 2019-20, αποφασίσαμε να αξιοποιήσουμε την επιχορήγηση του TOLI που δίνεται σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας και να προχωρήσουμε σε από κοινού οργάνωση μιας δράσης, συνδέοντας το Ολοκαύτωμα με τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Η Χαλκίδα μας κινητοποίησε λόγω της εγγύτητας στην πόλη μας και της δυνατότητας ανάδειξης του διαθρησκευτικού χαρακτήρα που είχε για πολλούς αιώνες, καθώς, μέχρι σήμερα, διασώζονται στην παλιότερη γειτονιά της – το επονομαζόμενο Κάστρο, εντός των τειχών της πόλης που καταστράφηκαν τον 19ο αιώνα – μνημεία των τριών μονοθεϊστικών και ζώντων θρησκειών, σε μικρή απόσταση μεταξύ τους.
Αρχικά, συγκροτήσαμε παιδαγωγική ομάδα ενημερώνοντας μαθητές και μαθήτριες από την A’και Β’ Λυκείου και ζητώντας τους να δηλώσουν συμμετοχή στη δράση. Έπειτα, όμως, το σχολείο έκλεισε λόγω καραντίνας και, έτσι, η δράση έμεινε ανολοκλήρωτη. Τον Σεπτέμβριο του 2020 ζητήσαμε παράταση από το υπουργείο και συγκροτήσαμε εκ νέου παιδαγωγική ομάδα με μαθητές και μαθήτριες των ίδιων τάξεων. Αυτή τη φορά, παρά το παρατεταμένο απαγορευτικό που επακολούθησε, προχωρήσαμε στη δράση οργανώνοντας, τον Δεκέμβριο του 2020, μία πρώτη διαδικτυακή συνάντηση με παρουσίαση για τη μακραίωνη εβραϊκή κοινότητα της Χαλκίδας και τη δίωξή της τα χρόνια της Κατοχής. Τότε, θέσαμε τα ερωτήματα για τη σημασία της ιστορικής μνήμης αλλά και των επισκέψεων σε ιστορικά νεκροταφεία που μαρτυρούν τη συνέχεια ή τη βίαιη διακοπή της ζωής μιας αρχαίας κοινότητας όπως, επίσης, και εκείνους που θυσιάστηκαν. Με την επιστροφή στο σχολείο διαπιστώσαμε ότι είχε εδραιωθεί στη συνείδηση των συμμετεχόντων/ουσών το αίτημα για την υλοποίηση της επίσκεψης και την επιτόπια δράση για την οποία, όμως, δεσμευτήκαμε, ότι θα πραγματοποιηθεί με την έναρξη της σχολικής χρονιάς 2021-22.
Στα πλαίσια αυτά, από τα τέλη Σεπτεμβρίου, ξεκινήσαμε προετοιμασία με την αναζήτηση και μελέτη σχετικού υλικού. Η εκπαιδευτική επίσκεψη προγραμματίστηκε, κατόπιν συνεννόησης με μέλη της κοινότητας, για τη Δευτέρα 11 Οκτωβρίου και θα περιλάμβανε ξενάγηση και συνομιλία στη Συναγωγή και το εβραϊκό νεκροταφείο. Σε ανταπόδοση αυτής της υποδοχής, σκεφτήκαμε να προσφέρουμε ένα αντίτυπο του λευκώματος «Άλιμος: Όψεις της ιστορίας, της πόλης και του Δήμου» ως ενθύμιο από την πόλη μας και, έτσι, κοινοποιήσαμε τα σχετικά με τη δράση και την επίσκεψη στον δήμαρχο κο Ανδρέα Κονδύλη, ο οποίος άμεσα συναίνεσε και μας το χορήγησε.
Το αποτέλεσμα της επίσκεψης ξεπέρασε τις προσδοκίες μας λόγω της θερμής υποδοχής από τρία μέλη της κοινότητας και του αφηγηματικού χαρίσματος του κου Μαΐρ Μάιση. Ο κος Μαΐρ, που έχει συγγράψει αρκετά βιβλία βασιζόμενος στις προσωπικές του μνήμες και έρευνες από τα χρόνια της γερμανικής κατοχής και της δίωξης των εβραίων, εντυπωσίασε τις μαθήτριες και τους μαθητές με τις μαρτυρίες του και τον ζωντανό του λόγο.
Με το τέλος της επίσκεψης, μερικά παιδιά παρατήρησαν ότι δεν είχαν ξαναβρεθεί σε χώρους λειτουργίας άλλων θρησκειών και δεν μπορούσαν να φανταστούν πώς είναι μία Συναγωγή. Συμφωνήσαμε να καταγράψουμε τις εμπειρίες μας και να στείλουμε για δημοσίευση ένα σχετικό άρθρο σε εφημερίδα του Αλίμου. Επίσης, ως επέκταση της δράσης, έχουμε προγραμματίσει εκπαιδευτική επίσκεψη στο Εβραϊκό Μουσείο Ελλάδας, την οποία θα παρακολουθήσουν και νέα μέλη της ομάδας.
