«ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΑΣ ΤΟ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ»
Ένα χρόνο μετά την επιτυχία του σεμιναρίου «Διδάσκοντας το Ολοκαύτωμα στην Ελλάδα», στην Αθήνα, πραγματοποιήθηκε, στις 23 Οκτωβρίου 2005, στο Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Θεσσαλονίκης το δεύτερο σεμινάριο με το ίδιο θέμα, για εκπαιδευτικούς βασικής και μέσης εκπαίδευσης.
Η ημερίδα οργανώθηκε από το Εβραϊκό Μουσείο Ελλάδος υπό την αιγίδα του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων και φιλοξενήθηκε από την Ισραηλιτική Κοινότητα Θεσσαλονίκης, η οποία υπήρξε και ένας από τους χορηγούς. Υποστηρίχθηκε ακόμη από το Υπουργείο Εξωτερικών, τον οργανισμό International Task Force for Holocaust Education, Remembrance and Research και τα πολιτιστικά τμήματα των Πρεσβειών των Η.Π.Α. και της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας. Τέλος, η εταιρεία Μωρίς Γκαττένιο ΑΕΒΕ, προσέφερε ευγενικά τη γραφική ύλη του σεμιναρίου.
Η Ισραηλιτική Κοινότητα Θεσσαλονίκης παρέθεσε δεξίωση, το Σάββατο 22 Οκτωβρίου, στο φουαγιέ του Επιμελητηρίου, όπου παρέστησαν εκπρόσωποι των Αρχών και εκπαιδευτικών φορέων της πόλης, μέλη του Διπλωματικού Σώματος, μέλη της τοπικής κοινότητας που επέζησαν από το Ολοκαύτωμα και άλλοι προσκεκλημένοι.
Την εκπαιδευτική ημερίδα χαιρέτησαν και παρακολούθησαν η κ. Αδριανή Ζαγκούτα, συνεργάτης της Ειδικής Γραμματείας για την Διαπολιτισμική Εκπαίδευση του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, ο κ. Γεώργιος Καρατάσιος, Περιφερειακός Διευθυντής Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Κεντρ. Μακεδονίας, ο κ. Αλέξανδρος Φίλων, Πρέσβης, εκπρόσωπος του Υπουργείου Εξωτερικών, ο κ. Mariusz Edgaro, εκπρόσωπος της Πολωνικής Προεδρίας του International Task Force for Holocaust Education, Remembrance and Research, ο κ. Μίνως Μορδοχάι μέλος του Δ. Σ. του Εβραϊκού Μουσείου Ελλάδος και ο κ. Χασδάι Καπόν, εκπρόσωπος του Δ. Σ. της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης. Τους χαιρετισμούς έκλεισε η κ. Έρικα Κούνιο-Αμαρίλιο, εκπρόσωπος των επιζώντων του Ολοκαυτώματος, με σύντομη αναφορά στην προσωπική της εμπειρία.
Το σεμινάριο διήρκεσε από τις 9:00 – 18:00 και, κατά τη διάρκειά του, παρουσιάστηκαν σε παρακείμενη αίθουσα του Επιμελητηρίου δύο από τις περιοδεύουσες εκθέσεις του Εβραϊκού Μουσείου Ελλάδος, με τίτλο: «Το Ολοκαύτωμα των Ελλήνων Εβραίων, 1941-’44» και «Κρυμμένα Παιδιά στην Ελλάδα της Κατοχής».
Στους συμμετέχοντες, εκτός από το πλούσιο έντυπο υλικό του σεμιναρίου, δόθηκαν κατάλογοι και ενημερωτικές εκδόσεις του Εβραϊκού Μουσείου Ελλάδος για τις βιβλιοθήκες των σχολείων τους, ενώ η Ισραηλιτική Κοινότητα Θεσσαλονίκης προσέφερε πέντε βιβλία με σχετικά θέματα για να εμπλουτίσουν τις γνώσεις τους πάνω στο Ολοκαύτωμα. Ακόμη, παρουσιάστηκαν και διανεμήθηκαν στους εκπαιδευτικούς τρεις νέες εκδόσεις του Ε.Μ.Ε.: ένα εγχειρίδιο για τη μελέτη του Ολοκαυτώματος και δύο παιδικά εικονογραφημένα βιβλία με σχετικά θέματα.
Σκοπός του Εβραϊκού Μουσείου Ελλάδος είναι να παραχωρήσει ικανό αριθμό αντιτύπων των εκδόσεων αυτών στο Υπουργείο Παιδείας, ώστε να σταλούν στις σχολικές βιβλιοθήκες όλης της χώρας. Πιστεύουμε ότι τα βιβλία θα βοηθήσουν τη διδασκαλία και κατανόηση του Ολοκαυτώματος, την αποδοχή του διαφορετικού και τη δημιουργία ενήμερων, ευαισθητοποιημένων πολιτών.
ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ
Ο πρώτος ομιλητής, Αλέξης Μενεξιάδης, υποψήφιος διδάκτωρ ιστορίας, στην ομιλία του «Το Ολοκαύτωμα των Ελλήνων Εβραίων – Η περίπτωση της Θεσσαλονίκης» αναφέρθηκε με συντομία στα σημαντικότερα γεγονότα του Ολοκαυτώματος στην Ευρώπη, την Ελλάδα και ιδιαίτερα τη Θεσσαλονίκη, κατά την περίοδο 1941 – ’45, τα οποία είναι σχετικά άγνωστα στο ευρύ κοινό.
Ο κ. Joël Kotek, διευθυντής εκπαίδευσης του «Memorial de la Shoah» στο Παρίσι, μίλησε με θέμα «Από τον Αντισημιτισμό στο Ολοκαύτωμα: Η Κουλτούρα του Μίσους». Διαθέτοντας πολυετή εμπειρία στη διδασκαλία του Ολοκαυτώματος, παρουσίασε την άγνοια του μέσου ανθρώπου, αλλά συχνά και των ίδιων των διδασκόντων για το θέμα. Τόνισε την ανάγκη διδασκαλίας του Ολοκαυτώματος, με απώτερο στόχο τη διαμόρφωση καλύτερων πολιτών.
Ο Dr. David Silberklang, συντάκτης του περιοδικού Yad Vashem Studies, στην ομιλία του «Παγκόσμια Ανταπόκριση στο Ολοκαύτωμα» κατέδειξε, με συγκεκριμένα παραδείγματα, πώς τα γεγονότα του Ολοκαυτώματος, όντας πέρα από κάθε φαντασία, δε γίνονταν πιστευτά τότε και, ορισμένες φορές, ούτε σήμερα. Η επακόλουθη απραξία ουσιαστικά ευνόησε τα σχέδια των δραστών, όπως σε κάθε εποχή.
Τέλος, η κ. Χαρά Γαλανού, νομικός – εγκληματολόγος, ανέπτυξε το θέμα «Γενοκτονία και Ολοκαύτωμα: Νομικός όρος και ιστορικό παράδειγμα», τονίζοντας το πόσο δύσκολο και σημαντικό είναι να οριστούν επακριβώς οι όροι «γενοκτονία», «έγκλημα πολέμου» και «εθνοκάθαρση». Η κατάχρησή τους σε μη αρμόζουσες περιπτώσεις αποδυναμώνει, τόσο την έννοια, όσο και τη βαρύτητα της πράξης που προσδιορίζουν. Χρησιμοποιώντας ιστορικά παραδείγματα, απέδειξε πώς μπορεί να χρησιμοποιηθεί η τεκμηριωμένη περίπτωση γενοκτονίας των Εβραίων κατά το Ολοκαύτωμα, για να αναγνωριστούν και να ταυτιστούν παρόμοιες περιπτώσεις.
Ακολούθησε σύντομη ξενάγηση στο Εβραϊκό Μουσείο Θεσσαλονίκης και γνωριμία με επιζήσαντες από το Ολοκαύτωμα, μέλη της τοπικής κοινότητας.
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ
Μετά το γεύμα, ακολούθησαν τα εργαστήρια, όπου οι συμμετέχοντες είχαν την ευκαιρία να λάβουν ενεργά μέρος στη διεκπεραίωση του θέματος.
Η διευθύντρια του Ε.Μ.Ε., Ζανέτ Μπαττίνου, επεξεργάστηκε μαζί με τους εκπαιδευτικούς το θέμα: «Η Σημασία της Διδασκαλίας του Ολοκαυτώματος στις Σύγχρονες Κοινωνίες, για την Ενδυνάμωση των Αξιών της Δημοκρατίας, της Κοινωνικής Ισότητας, του Σεβασμού και των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων».
Αφού διένειμε στους συμμετέχοντες έντυπο υλικό βασισμένο στην πείρα διεθνών οργανισμών που ασχολούνται εδώ και δεκαετίες με τη διδασκαλία του Ολοκαυτώματος, παρουσίασε το εγχειρίδιο μελέτης που εξέδωσε το Ε.Μ.Ε., το οποίο περιέχει χρονολόγιο και βιβλιογραφία, καθώς και το τεύχος με λεπτομερείς οδηγίες για τη διδασκαλία του Ολοκαυτώματος. Τα κείμενα του τελευταίου επιλέχθηκαν από το διαδικτυακό τόπο του International Task Force και μεταφράστηκαν στα Ελληνικά.
Εξετάστηκαν οι δυνατότητες που προσφέρει η επεξεργασία και ερμηνεία του υλικού αυτού μέσα στην τάξη, και η μεθοδολογία που προτείνεται από τους ειδικούς. Κατόπιν, οι εκπαιδευτικοί δούλεψαν πάνω σε συγκεκριμένα παραδείγματα επιμέρους θεμάτων που μπορούν να προκύψουν από τη διδασκαλία του Ολοκαυτώματος στα ελληνικά σχολεία, όπως η ανεκτικότητα στη διαφορετικότητα, η δημιουργία και αναπαραγωγή των προκαταλήψεων, τα άτομα και οι ομάδες μέσα στην κοινωνία, τα διδάγματα που προκύπτουν από το Ολοκαύτωμα για την καθημερινή ζωή στη σύγχρονη κοινωνία.
Στη συνέχεια, η Οριέττα Τρέβεζα-Σούση, μουσειοπαιδαγωγός του Ε.Μ.Ε. παρουσίασε τη δεύτερη μουσειοσκευή του Εβραϊκού Μουσείου με τίτλο «Το Ολοκαύτωμα των Ελλήνων Εβραίων, 1941-’44», που δημιούργησε με αφορμή την ομότιτλη περιοδεύουσα έκθεση. Πρόκειται για μια συσκευασία με εποπτικό υλικό, σχεδιασμένο για χρήση στην τάξη, ώστε να εισάγει τους μαθητές στο θέμα με τρόπο ενδιαφέροντα και παραστατικό. Απευθύνεται κυρίως σε μαθητές Γυμνασίου και στοχεύει να εμπλουτίσει το αναλυτικό πρόγραμμα του σχολείου και να αποτελέσει αφετηρία για την εξέταση και άλλων σχετικών θεμάτων της Ιστορίας.
