«ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΑΣ ΤΟ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ»
Φέτος, το Εβραϊκό Μουσείο Ελλάδος διοργάνωσε το τρίτο σεμινάριο για εκπαιδευτικούς με θέμα τη διδασκαλία του Ολοκαυτώματος στην Ελλάδα. Το σεμινάριο τέλεσε και πάλι υπό την αιγίδα του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων και υποστηρίχθηκε από το Υπουργείο Παιδείας, μέσω της Γενικής Γραμματείας Νέας Γενιάς, το Υπουργείο Εξωτερικών και τον οργανισμό International Task Force for Holocaust Education, Remembrance & Research. Τη γραφική ύλη του σεμιναρίου προσέφερε και πάλι η εταιρεία Μωρίς Γκατένιο ΑΕΒΕ. Έλαβε χώρα την Πέμπτη και Παρασκευή 19 και 20 Οκτωβρίου 2006 στο Ξενοδοχείο Ηλέκτρα Παλλάς, στην Αθήνα.
Παρά τους αρχικούς φόβους για το αντίθετο, κυρίως λόγω του αρνητικού κλίματος μετά τα γεγονότα του περασμένου καλοκαιριού στη Μέση Ανατολή, αλλά και της αναταραχής στον χώρο της παιδείας, η συμμετοχή υπήρξε εφέτος εντυπωσιακά αυξημένη, αφού έλαβαν μέρος συνολικά 93 άτομα, εκ των οποίων 59 ήταν εκπαιδευτικοί δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.
Η προβλεπόμενη χρέωση των 30 Ευρώ μετατράπηκε σε προαιρετική, μετά από συνεννόηση με το Υπουργείο Παιδείας, όταν κατέστη φανερό ότι ικανός αριθμός εκπαιδευτικών θα ερχόταν με δικά τους έξοδα από την επαρχία για να συμμετέχουν στο σεμινάριο. Κατά συνέπεια, δεν υπήρξαν έσοδα από τους συμμετέχοντες. Το πρόγραμμα αρχικά προέβλεπε διάρκεια δύο ολόκληρων ημερών, τροποποιήθηκε όμως κατ’ απαίτηση του Υπουργείου Παιδείας σε μιάμιση ημέρα. Παρά το γεγονός αυτό, η αύξηση του διαθέσιμου χρόνου σε σχέση με τα δύο προηγούμενα έτη, έκανε δυνατή τη δημιουργία ενός αναλυτικότερου προγράμματος. Οι ομιλητές, στο χρόνο των πενήντα λεπτών που διατέθηκαν στον καθένα, είχαν έτσι την ευκαιρία να εστιάσουν με περισσότερες λεπτομέρειες και βάθος ανάλυσης σε πτυχές του Ολοκαυτώματος που δεν είχαν ως τώρα θιχτεί στα προηγούμενα σεμινάρια (π.χ. Τζαβάρας, Μενεξιάδης), ή να παρουσιάσουν εξειδικευμένα εκπαιδευτικά προγράμματα και βιβλιογραφία για το θέμα αυτό (Κυρκίνη – Κούτουλα, Κόκκινος και συνεργάτες). Όπως αποδείχτηκε και αργότερα, κατά τη διάρκεια των ερωτήσεων και της συζήτησης, τα θέματα που επελέγησαν προς παρουσίαση υπήρξαν εκείνα που περισσότερο ενδιέφεραν τους συμμετέχοντες, ενώ τα θετικότατα σχόλια μετά το τέλος του σεμιναρίου από τους ίδιους, κατέδειξαν ότι δεν θεώρησαν το πρόγραμμα υπερβολικά φιλόδοξο ή εντατικό.
Ιδιαίτερα εποικοδομητική υπήρξε και η συνεργασία με το διεθνή οργανισμό International Task Force for Holocaust Education, Remembrance and Research, ο οποίος, εκτός της οικονομικής υποστήριξης, παρείχε χρήσιμες συμβουλές και προτάσεις για το πρακτικό μέρος του σεμιναρίου, καθώς και μια παρατηρήτρια για να βοηθήσει με τα σχόλιά της την καλύτερη διοργάνωσή του στο μέλλον.
Εξίσου σημαντική απεδείχθη και η συνεργασία με το ίδρυμα Yad Vashem, το οποίο διαθέτει τεράστια πείρα σχετικά με τη διδασκαλία για το Ολοκαύτωμα. Οι συμμετέχοντες είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν την προσκεκλημένη ομιλήτρια του ιδρύματος, η οποία ανέπτυξε τη φιλοσοφία και τις πρακτικές διδασκαλίας που ακολουθούνται από αυτό με μεγάλη επιτυχία.
Τις εισηγήσεις ακολούθησαν εργαστήρια εφαρμοσμένων τεχνικών διδασκαλίας, σε συνδυασμό με σειρά εξειδικευμένων βοηθημάτων (έντυπο υλικό, DVD με μαρτυρίες επιζώντων, μουσειοσκευές), που παρείχαν στους εκπαιδευτικούς ιδέες και πρακτικές για την προσέγγιση μέσα στην τάξη ενός τόσο δύσκολου, ευαίσθητου, αλλά και συνάμα πολύ σημαντικού θέματος, όπως το Ολοκαύτωμα.
Κατά τη διάρκεια του σεμιναρίου παρουσιάστηκε η περιοδεύουσα έκθεση του Εβραϊκού Μουσείου Ελλάδος «Το Ολοκαύτωμα των Ελλήνων Εβραίων, 1941 – ’ 44», στο κτήριο του Μουσείου.
Στους συμμετέχοντες, εκτός από το πλούσιο έντυπο υλικό του σεμιναρίου, δόθηκαν κατάλογοι και ενημερωτικές εκδόσεις του Εβραϊκού Μουσείου Ελλάδος για τη βιβλιοθήκη του σχολείου τους. Ακόμη, και στο φετινό σεμινάριο, το Ε.Μ.Ε. διένειμε στους εκπαιδευτικούς τις τρεις εκδόσεις του, οι οποίες βρίσκονται ήδη και στις σχολικές βιβλιοθήκες της χώρας, με πρωτοβουλία του Υπ. Παιδείας:
- «Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος και το Ολοκαύτωμα των Ελλήνων Εβραίων 1941– ’44», ένα εγχειρίδιο μελέτης για το Ολοκαύτωμα στην Ελλάδα, βασισμένο σε ιστορικά στοιχεία και σε υλικό από το σχετικό αρχείο και συλλογή του Μουσείου. Εκτός της παράθεσης των ιστορικών γεγονότων, για μια πρώτη επαφή με το Ολοκαύτωμα στην Ελλάδα, περιλαμβάνει φωτογραφίες, τόσο εκείνης της εποχής, όσο και αντικειμένων και εγγράφων, καθώς και ένα χρονολόγιο, ένα κατάλογο των Ελλήνων «Δικαίων των Εθνών» και, τέλος, προτεινόμενη περαιτέρω βιβλιογραφία.
- «Τα Ξυλοπάπουτσα Διηγούνται», ένα εικονογραφημένο βιβλίο για παιδιά, που διηγείται την ιστορία του Ολοκαυτώματος μέσα από τις περιπέτειες που ζει ένα ζευγάρι ξυλοπάπουτσα από τη συλλογή του Ε.Μ.Ε.
- «Ο Φίλος μου ο Ααρών», ένα εικονογραφημένο βιβλίο για μικρότερα παιδιά, το οποίο στοχεύει σε διαθρησκευτική γνωριμία μέσα από την ιστορία της φιλίας δύο παιδιών.
Ακόμη διανεμήθηκαν, ένα DVD, παραγωγής του Ε.Μ.Ε., το οποίο περιλαμβάνει επιλεγμένες μαρτυρίες επιζώντων του Ολοκαυτώματος, από συνεντεύξεις που είχε πραγματοποιήσει την περίοδο 1987 – 1992 η κυρία Μπέρρυ Ναχμία, επιζήσασα και η ίδια του Άουσβιτς και Πρόεδρος του “Συλλόγου Ομήρων Ισραηλιτών Ελλάδος”, καθώς και η βιντεοταινία “Επέστρεφε”, την οποία δημιούργησαν Έλληνες Εβραίοι νέοι και νέες, κατά τη συμμετοχή τους το 2002 στην “Πορεία των Ζωντανών”, που είναι το ετήσιο προσκύνημα στους τόπους μαρτυρίου του Ολοικαυτώματος.
Σημαντική καινοτομία του Ε.Μ.Ε. αποτέλεσε και η μετάφραση και διανομή στους εκπαιδευτικούς τριών εγχειριδίων διεθνών οργανισμών υψηλού κύρους σχετικά με τη διδασκαλία για το Ολοκαύτωμα. Πρόκειται για το εγχειρίδιο «Οδηγίες για Εκπαιδευτικούς», του οργανισμού International Task Force for Holocaust Education, Remembrance and Research, το «Διδάσκοντας για το Ολοκαύτωμα», του United States Holocaust Memorial Museum, καθώς και το «Προετοιμάζοντας Ημέρες Μνήμης του Ολοκαυτώματος», του Yad Vashem και του ODIHR.
Τέλος, παρουσιάστηκαν οι δύο ήδη υπάρχουσες μουσειοσκευές σχετικά με το Ολοκαύτωμα, με τίτλους «Κρυμμένα Παιδιά στην Ελλάδα της Κατοχής» και «Το Ολοκαύτωμα των Ελλήνων Εβραίων, 1941 – ’44», καθώς και η νέα μουσειοσκευή «Εβραϊκές Γιορτές». Η τελευταία εντάσσεται στο πλαίσιο της γνωριμίας των μαθητών με την καθημερινή ζωή και παράδοση των Ελλήνων Εβραίων.
Το βράδυ της 19ης Οκτωβρίου παρατέθηκε στο κτήριο του Ε.Μ.Ε. δεξίωση για τους συμμετέχοντες στο σεμινάριο εκπαιδευτικούς, καθώς και για επίσημους προσκεκλημένους. Παραβρέθηκαν εκπρόσωποι των Υπουργείων Παιδείας και Εξωτερικών, η Γενική Γραμματέας Νέας Γενιάς, οι πρέσβεις και αξιωματούχοι των πρεσβειών του Ισραήλ, της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας, της Ουγγαρίας και της Αυστρίας, καθώς και εκπρόσωποι της Πρεσβείας των Η.Π.Α. Επίσης, ο εκπρόσωπος του Αρχιεπισκόπου Χριστόδουλου, ο Επίτιμος Πρόεδρος, ο Πρόεδρος και μέλη του Δ.Σ. του Ε.Μ.Ε, οι πρόεδροι του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου και της Ισραηλιτικής Κοινότητας Αθηνών, πολλοί από τους εκπαιδευτικούς που συμμετείχαν στο σεμινάριο, καθώς και μερικοί από τους εισηγητές. Οι εκπαιδευτικοί ξεναγήθηκαν στον εκθεσιακό χώρο, και ιδίως στο χώρο του Ολοκαυτώματος και στην περιοδική έκθεση «Το Ολοκαύτωμα των Ελλήνων Εβραίων, 1941 – ’44».
ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΙ
Την πρώτη ημέρα του σεμιναρίου, Πέμπτη 19 Οκτωβρίου 2006, απηύθυναν σύντομους χαιρετισμούς ο εκπρόσωπος του Υπουργείου Εξωτερικών, κ. Γεώργιος Αυγουστής, εκ μέρους του Γ. Γ, κ. Χ. Ροκανά, που δεν μπόρεσε εκτάκτως να παραβρεθεί, η Εκπρόσωπος του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, κ. Ισμήνη Κριάρη – Κατράνη, Ειδική Γραμματέας Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης, η Γ. Γ. Νέας Γενιάς κ. Βάσω Κόλλια, ο Πρόεδρος του Δ.Σ. του Ε.Μ.Ε., κ. Μάκης Μάτσας και, τέλος, η κυρία Μπέρρυ Ναχμία, Πρόεδρος του Συλλόγου Ομήρων Ισραηλιτών Ελλάδος. Σχεδόν όλες τις εργασίες του σεμιναρίου παρακολούθησε ο Πρέσβυς κ. Α. Φίλων, επικεφαλής της ελληνικής αντιπροσωπείας στο ITF.
ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ
Ακολούθησαν οι εισηγήσεις της πρώτης συνεδρίας.
Η Μαρία Ευθυμίου, καθηγήτρια του Ιστορικού-Αρχαιολογικού Τμήματος της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, έκανε μία σύντομη μεν, γλαφυρότατη όμως, όσο και περιεκτική αναδρομή στην άνω των 2.300 χρόνων ιστορία της παρουσίας των Εβραίων στην Ελλάδα, που σχεδόν τερματίστηκε κατά τη γερμανική κατοχή και των σχέσεών τους με τους Χριστιανούς, εισάγοντας με τον τρόπο αυτό τους εκπαιδευτικούς στο γενικό πλαίσιο της υπό εξέταση ιστορικής περιόδου.
Ο Αλέξιος Μενεξιάδης, υποψήφιος διδάκτωρ ιστορίας του Τμήματος Γερμανικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών, εστίασε, στη συνέχεια, σε δύο πτυχές του Ολοκαυτώματος στην Ελλάδα: τη διαφορά επιβιωσιμότητας των διαφόρων Εβραϊκών Κοινοτήτων σε συσχετισμό με το βαθμό αφομοίωσης, τόσο κοινωνικής, όσο και χωροταξικής, που είχαν επιτύχει ως τότε, από τη μία, και την παθητική κυρίως, στάση μερίδας του Χριστιανικού πληθυσμού προς τα τεκταινόμενα, η οποία, σε μεγάλο βαθμό, άφησε τους Γερμανούς απερίσπαστους στο έργο τους. Δεν παρελήφθη βεβαίως και η αναφορά σε αντίστροφα παραδείγματα διάσωσης μέχρι και ολόκληρων Κοινοτήτων, όπως της Ζακύνθου.
Ακολούθησε η παρουσίαση από την Αναστασία Κυρκίνη – Κούτουλα, διδάκτορα Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, Σύμβουλο του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, των νέων πηγών και εγχειριδίων σχετικά με το Ολοκαύτωμα, που έχουν εγκριθεί από το Υπουργείο Παιδείας για χρήση τόσο στην πρωτοβάθμια, όσο και στη δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Τα περισσότερα από αυτά χρησιμοποιούνται ήδη στα σχολεία, ενώ ορισμένα βρίσκονται στο τελικό στάδιο της παραγωγής τους.
Κατά τη συζήτηση που ακολούθησε, εκτός από τις ερωτήσεις που έγιναν προς τους ομιλητές, πέντε εκπαιδευτικοί, οι οποίοι συμμετείχαν στο θερινό επταήμερο σεμινάριο, που οργάνωσε το Yad Vashem στην Ιερουσαλήμ με τη συνεργασία του ελληνικού Υπουργείου Παιδείας, είχαν την ευκαιρία να ενημερώσουν τους συναδέλφους τους για εντυπώσεις και συμπεράσματα, για τις γνώσεις, τη μεθοδολογία και το εκπαιδευτικό πλαίσιο που έλαβαν εκεί και να τους το συστήσουν θερμά.
Όπως κάθε φορά, έτσι και τώρα, εξαιρετικά ενδιαφέρουσα υπήρξε για τους συμμετάσχοντες η ζωντανή μαρτυρία της επιζήσασας του Ολοκαυτώματος και Προέδρου του Συλλόγου Ομήρων Ισραηλιτών Ελλάδος, κυρίας Μπέρρυ Ναχμία. Οι εκπαιδευτικοί της έκαναν πολλές ερωτήσεις για την εμπειρία της, τη μετέπειτα ζωή της και τη συμβολή της στη μαθησιακή διαδικασία με επισκέψεις σε σχολεία.
Η συνεδρία της δεύτερης ημέρας ξεκίνησε με την ομιλία της Shira Magen, υπεύθυνης του ελληνικού γραφείου στο ίδρυμα Yad Vashem, σχετικά με το «Γιατί, τι και πώς να διδαχθεί το Ολοκαύτωμα στην τάξη: οι οδηγίες του ITF και η εκπαιδευτική φιλοσοφία του Yad Vashem», όπου αναλύθηκαν οι κατευθυντήριες γραμμές των διεθνών αυτών οργανισμών σχετικά με τις πρακτικές προσέγγισης και διδασκαλίας του θέματος. Για το σκοπό αυτό διανεμήθηκε στους συμμετέχοντες το μεταφρασμένο εγχειρίδιο του ITF, «Οδηγίες για Εκπαιδευτικούς».
Το ίδιο θέμα, από διαφορετική όμως σκοπιά και σε σύνδεση με τα σημερινά ρατσιστικά και αντιεβραϊκά φαινόμενα, διαπραγματεύτηκε και ο επόμενος ομιλητής, Joël Kotek, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο των Βρυξελλών. Στην παρουσίασή του, με τίτλο «Από τον Αντισημιτισμό στο Ολοκαύτωμα: η Κουλτούρα του Μίσους. Σύγχρονα Ζητήματα», κατέδειξε, βασισμένος στη πολυετή εμπειρία του διδασκαλίας του Ολοκαυτώματος στην Ευρώπη, την άγνοια του μέσου ανθρώπου, των μαθητών, αλλά συχνά και των ίδιων των διδασκόντων για το θέμα και τόνισε την ανάγκη διδασκαλίας του, με σκοπό την συνειδητοποίηση των ιδιαίτερων παραμέτρων αυτού του εγκλήματος και της χρησιμότητάς του στην διαδικασία παραγωγής καλύτερων πολιτών.
Στη συνέχεια, η Shira Magen, επεξεργάστηκε σε ένα διαδραστικό εργαστήριο με τους εκπαιδευτικούς το ζήτημα των θυτών του Ολοκαυτώματος, σύμφωνα με τη μεθοδολογική προσέγγιση του θέματος στη Διεθνή Σχολή του Yad Vashem. Το προαναφερθέν ίδρυμα, έχοντας τεράστια εμπειρία πάνω στις τεχνικές και τις πρακτικές πλευρές της, αποτελεί έναν από τους καλύτερους συμβούλους στην προσπάθεια εισαγωγής της διδασκαλίας του Ολοκαυτώματος στο ελληνικό σχολείο.
Ακολούθησε η εξαίρετη ομάδα εκπαιδευτικών με επικεφαλής το Γιώργο Κόκκινο, αναπληρωτή καθηγητή στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Παν/μίου Αιγαίου. Μαζί με την Μαρία Βλαχού, την Κική Σακκά και τον Σταύρο Παπαδόπουλο, παρουσίασαν μία ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα πρόταση για τη διδακτική προσέγγιση του φαινομένου του Ολοκαυτώματος στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Το διδακτικό αυτό παράδειγμα βασίζεται στην αξιοποίηση του τοπικού παράγοντα, στη συγκεκριμένη περίπτωση της τοπικής ιστορίας της Ρόδου, και την οργανική του ένταξη στη διδασκαλία μίας ευρύτερης ενότητας της Ιστορίας, στη συγκριμένη περίπτωση του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και του Ολοκαυτώματος.
Ο κύκλος των θεωρητικών εισηγήσεων έκλεισε με την ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα παρέμβαση του Νίκου Τζαβάρα, Νευρολόγου – Ψυχίατρου, Διευθυντή Ψυχιατρικής Κλινικής Δημοκρίτειου Παν/μίου Θράκης, ο οποίος έκανε μία προσπάθεια ψυχολογικής διερεύνησης του φαινόμενου του αντισημιτισμού, μέσω της ψυχολογίας της μάζας, με βάση τις αντιλήψεις του Φρόυντ, δίνοντας και συγκεκριμένα κλινικά παραδείγματα, για το πώς μπορεί να αποδοθούν τρομακτικές ιδιότητες στον «άλλο», τον «διαφορετικό» και, επί του προκειμένου, στους Εβραίους.
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ
Ακολούθησαν τα πρακτικά εργαστήρια, όπου η έλλειψη χρόνου, αλλά και το ενδιαφέρον των εκπαιδευτικών για το σύνολο των υπό διαπραγμάτευση θεμάτων, οδήγησαν στην απόφαση μίας ενιαίας παρουσίασης για το σύνολο των συμμετεχόντων, χωρίς τη δημιουργία ξεχωριστών υποομάδων.
Η Ζανέτ Μπαττίνου, διευθύντρια του Ε.Μ.Ε., επεξεργάστηκε μαζί με τους εκπαιδευτικούς το θέμα: «Η Σημασία της Διδασκαλίας του Ολοκαυτώματος στις Σύγχρονες Κοινωνίες, για την Ενδυνάμωση των Αξιών της Δημοκρατίας, της Κοινωνικής Ισότητας, του Σεβασμού και των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων». Με βάση κείμενα, υλικό, διατυπώσεις και διαπιστώσεις από διεθνείς οργανισμούς που ασχολούνται εδώ και πολλά χρόνια με τη διδασκαλία του Ολοκαυτώματος (U.S. Holocaust Memorial Museum, British Holocaust Educational Trust, Yad Vashem International School for Holocaust Studies, International Task Force for Holocaust Education, Remembrance and Research), δημιουργήθηκε και διανεμήθηκε στους συμμετέχοντες φάκελος με φωτοαντίγραφα άρθρων και σχετικό έντυπο υλικό, που προέκυψε από το απόσταγμα της πείρας των διεθνών οργανισμών.
Παρουσιάστηκαν επίσης αναλυτικά και τα δύο νέα πρακτικά εγχειρίδια που εξέδωσε το Ε.Μ.Ε. Το πρώτο, υπό τον τίτλο «Διδάσκοντας για το Ολοκαύτωμα», αποτελεί μετάφραση και προσαρμογή του μεγαλύτερου μέρους του αντίστοιχου εγχειριδίου του United States Holocaust Memorial Museum. Περιέχει οδηγίες προς τους εκπαιδευτικούς, που τους βοηθούν στην προσέγγιση της θεματικής του Ολοκαυτώματος, με συγκεκριμένες διδακτικές τεχνικές, καθώς και τρόπους χειρισμού των δύσκολων ερωτημάτων, που συνήθως προκύπτουν κατά τη διδασκαλία στην τάξη.
Το δεύτερο, με τίτλο «Προετοιμάζοντας Ημέρες Μνήμης του Ολοκαυτώματος», αποτελεί μετάφραση και προσαρμογή των σχετικών προτάσεων προς τους εκπαιδευτικούς από τους διαδικτυακούς τόπους του Yad Vashemκαι του ODIHR. (Office for Democratic Institutions and Human Rightsτου ΟΑΣΕ – Οργανισμός για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη).
Αφού εξετάστηκε η χρησιμότητα και οι δυνατότητες που προσφέρει η επεξεργασία και ερμηνεία του υλικού αυτού μέσα στην τάξη και η μεθοδολογία που προτείνεται από τους ειδικούς, οι εκπαιδευτικοί εξέτασαν συγκεκριμένα παραδείγματα επιμέρους θεμάτων, που μπορούν να προκύψουν από τη διδασκαλία του Ολοκαυτώματος στα ελληνικά σχολεία. Τέτοια ζητήματα είναι η ανεκτικότητα στη διαφορετικότητα, η δημιουργία και αναπαραγωγή των προκαταλήψεων, τα άτομα και οι ομάδες μέσα στην κοινωνία, τα διδάγματα που προκύπτουν από το Ολοκαύτωμα για την καθημερινή ζωή στη σύγχρονη κοινωνία.
Στη συνέχεια, η Οριέττα Τρέβεζα – Σούση, μουσειοπαιδαγωγός του Ε.Μ.Ε. μέσα από το θέμα «Μουσειοσκευές σχετικές με το Ολοκαύτωμα: ένα αποτελεσματικό Εκπαιδευτικό Εργαλείο», παρουσίασε τις μουσειοσκευές του Εβραϊκού Μουσείου με τίτλους «Κρυμμένα Παιδιά στην Ελλάδα της Κατοχής» και «Το Ολοκαύτωματων Ελλήνων Εβραίων, 1941 – ’44», που συνοδεύονται και από ομότιτλες περιοδεύουσες εκθέσεις. Η μουσειοσκευή είναι ένα εκπαιδευτικό κουτί – αποσκευή με εποπτικό υλικό, αντίγραφα αντικειμένων και φάκελο δραστηριοτήτων. Πρόκειται για μια εναλλακτική μορφή εκπαιδευτικού προγράμματος, σχεδιασμένου έτσι, ώστε να μεταφέρεται από το μουσείο στην τάξη, να εισάγει τους μαθητές στο συγκεκριμένο θέμα με τρόπο ενδιαφέροντα και παραστατικό, και να ενθαρρύνει την αυτενέργεια και την ανάπτυξη αναλυτικών ικανοτήτων. Απευθύνεται κυρίως σε μαθητές Γυμνασίου, και στοχεύει να εμπλουτίσει το αναλυτικό πρόγραμμα του σχολείου και να αποτελέσει αφορμή και αφετηρία για την εξέταση και άλλων σχετικών θεμάτων της Ιστορίας. Οι εκπαιδευτικοί έδειξαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για αυτό το πρωτότυπο, χρήσιμο και αποτελεσματικό εκπαιδευτικό εργαλείο.
Παράλληλα παρουσιάσε εν συντομία και την νέα μουσειοσκευή ” Εβραϊκές Γιορτές”. Η τελευταία δεν άπτεται άμεσα του θέματος του Ολοκατωματος, συντελεί όμως στην παρουσίαση των Ελλήνων Εβραίων ως ανθρώπων καθημερινών, με ελπίδες, όνειρα, χαρές και αγωνίες και στην γνωριμία με τη ζωή τους πριν και μετά τον πόλεμο, σε αντιπαραβολή με την παραπλανητική εικόνα ενός λαού θυμάτων ή μαρτύρων, που μπορεί να προκύψει από τη μονοδιάστατη μελέτη του Ολοκαυτώματος.
Ολοκληρώνοντας τα εργαστήρια, η καθηγήτρια χορού και χοροθεραπεύτρια Νίνα Αλκαλάη, έθεσε το θεωρητικό υπόβαθρο ενός εναλλακτικού τρόπου διδασκαλίας και διατύπωσε τις προτάσεις της για μια «Βιωματική Διδασκαλία του Ολοκαυτώματος μέσω της Τέχνης». Στην παρουσίασή της κατέδειξε, πώς η βιωματική προσέγγιση του Ολοκαυτώματος μέσω των Τεχνών, και στη συγκεκριμένη περίπτωση μέσω της μουσικής, του χορού, του θεάτρου και της ζωγραφικής, μπορεί να «μιλήσει» πιο άμεσα στα παιδιά από οποιαδήποτε ιστορική – επιστημονική παρουσίαση, βοηθώντας τα έτσι να προσεγγίσουν τις εμπειρίες ανθρώπων που έζησαν τα γεγονότα, καθώς και τη μετουσίωση αυτών των εμπειριών μέσα από την καλλιτεχνική έκφραση.
Το σεμινάριο έληξε με τη διατύπωση σύντομων συμπερασμάτων. Μετά το πέρας των εργασιών οι συμμετέχοντες συμπλήρωσαν το ερωτηματολόγιο αξιολόγησης, που είχε διανεμηθεί με σκοπό τη βελτίωση αυτού του σεμιναρίου, αλλά και τη διοργάνωση άλλων σχετικών δράσεων και εκδηλώσεων. Από τις απαντήσεις τους συνάγεται ότι η γνώμη τους για τη διοργάνωση και το περιεχόμενο του σεμιναρίου είναι θετική. Οι περισσότεροι επίσης, διατύπωσαν ιδιαίτερα εποικοδομητικές, προτάσεις, παρατηρήσεις και σχόλια. Τέλος, πολλοί από τους εκπαιδευτικούς συμπλήρωσαν τα στοιχεία τους σε διαθέσιμη σελίδα, με σκοπό να βρίσκονται σε επαφή με το Εβραϊκό Μουσείο Ελλάδος και να ενημερώνονται για εκπαιδευτικές πρωτοβουλίες στην Ελλάδα και το εξωτερικό, καθώς και για τη συγκεκριμένη εκπαιδευτική διημερίδα, που πραγματοποιήθηκε φέτος για τρίτη φορά και θα αποτελέσει ετήσια διοργάνωση του Εβραϊκού Μουσείου Ελλάδος.
